Tập thể dục có tác dụng gì với người bị sỏi mật?

1. Vai trò của tập luyện và massage với người sỏi mật

- Hỗ trợ tiêu hóa: Với người bệnh sỏi mật, tập thể dục thường xuyên có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa, giảm đau bụng, buồn nôn, đầy hơi, khó tiêu, tăng cường lưu thông dịch mật, giảm nguy cơ ứ trệ và hình thành sỏi.

- Duy trì cân nặng: Bên cạnh đó, tập luyện cũng duy trì cân nặng hợp lý, giảm nguy cơ béo phì, tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch, nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh.

- Giảm nguy cơ ứ trệ dịch và tạo sỏi: Massage tăng cường lưu thông máu, giảm co thắt cơ trơn ở túi mật và ống mật qua đó có thể hỗ trợ tiêu hóa, giảm nguy cơ ứ trệ dịch mật và hình thành sỏi, cải thiện tình trạng đau bụng, buồn nôn.

Ngoài ra, massage giúp thư giãn cơ, giảm căng thẳng và lo âu, từ đó cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất của người bệnh.

2. Bài tập tốt cho người bệnh sỏi mật

2.1 Dưỡng sinh

- Thư giãn

Tư thế: Nằm hoặc ngồi dựa thoải mái trên một ghế dựa

Cách thực hiện

Bước 1- Ức chế ngũ quan: Che mắt, tập ở nơi yên tĩnh, nếu trời nóng, mặc quần áo mỏng hoặc để quạt nhẹ; trời lạnh, đắp mền mỏng; xa nơi đang nấu ăn…
Bước 2: Tự nhủ thầm cho các cơ mềm ra, giãn ra từ từ, chắc chắn, từng nhóm cơ một, từ trên xuống dưới, toàn thân cảm thấy nặng và ấm.
Bước 3: Tập trung ý chí theo dõi hơi thở ra vào qua mũi tới phổi, khoảng 10 hơi thở, có thể đi vào giấc ngủ ngắn 15 – 30 phút.

Tập 2 lần/ngày. Tối thư giãn giúp dễ đi vào giấc ngủ.

Thư giãn giúp người bệnh sỏi mật dễ đi vào giấc ngủ.

- Thở bốn thời có kê mông và giơ chân

Tư thế: Nằm ngửa thẳng, kê một gối ở mông cao thấp tùy sức khoảng 5-8 cm, tay trái để trên bụng, tay phải để trên ngực. Việc kê gối ở mông làm cho trọng lượng của các cơ quan đè vào cơ hoành, do đó khi hít vào cơ hoành thở sẽ phải gắng sức hơn vì có trở ngại; đó là cách luyện cơ hoành.

Cách thực hiện

Thời 1: Hít vào đều, sâu, tối đa, ngực nở, bụng phình và căng cứng. Thời gian 4-6 giây (hít ngực bụng nở).
Thời 2: Giữ hơi, mở thanh quản bằng cách liên tục hít thêm, đồng thời giơ một chân dao động qua lại, cuối thời hai hạ chân xuống. Thời gian 4-6 giây (giữ hơi hít thêm). Giơ luân phiên từng chân cao khoảng 20 cm để luyện cơ bụng rắn chắc, đồng thời tăng tác dụng xoa bóp nội tạng ở thời giữ hơi.
Thời 3: Thở ra, tự nhiên thoải mái, không kềm, không thúc. Thời gian 4-6 giây (thở không kềm thúc).
Thời 4: Nghỉ, thư giãn, chân tay nặng ấm. Chuẩn bị trở lại thời 1. Thời gian 4-6 giây (nghỉ nặng ấm thân).

Tập 2-3 lần/ngày, mỗi lần 20 hơi thở

- Xoa tam tiêu

Tư thế: Ngồi thòng chân

Cách thực hiện

Xoa thượng tiêu: Hai bàn tay duỗi ra úp lên nhau và để trước ngực, hai cánh tay áp sát vào nách, xoa theo chiều kim đồng hồ 10-20 lần.
Xoa trung tiêu: Bàn tay phải nắm lại úp trên bụng, tay kia đè chụp lên. Xoa từ phải sang trái theo chiều kim đồng hồ 10-20 lần.
Vuốt bẹ sườn: Dùng ngón tay trỏ phải vuốt bẹ sườn bên trái và ngược lại 10-20 lần.
Xoa hạ tiêu: Xoa vùng dưới rốn, giống như xoa trung tiêu. Thở tự nhiên.

Tập 2-3 lần/ngày.

- Dang hai chân ra xa nghiêng mình

Tư thế: Đứng. Hai chân dang thật rộng, hai tay xuôi để trên hai bên đùi.

Cách thực hiện: Hai vai rút lên cao, hít vô tối đa, giữ hơi đồng thời dao động bằng cách nghiêng mình bên trái, tay bên trái vuốt chân từ trên xuống tận mắt cá ngoài, tay còn lại vuốt từ đùi lên đến nách, rồi nghiêng mình bên phải, dao động 2-6 cái, xong đứng thẳng thở ra triệt để. Làm từ 2-6 lần.

Tập 2-3 lần/ngày.

Tư thế chuẩn bị thực hiện bài tập dang hai chân ra xa nghiêng mình dành cho người mắc sỏi mật.

- Nằm ngửa khoanh tay ngồi dậy

Tư thế: Nằm ngửa

Cách thực hiện: Nằm ngửa, hai tay khoanh trước ngực, hít vô tối đa, cố gắng ngồi dậy, cúi đầu xuống hết sức ép bụng thở ra triệt để, làm như thế 1-3 hơi thở. Có thể nhờ một người giữ hai bàn chân để dễ ngồi dậy.

Tập 2-3 lần/ngày

2.2 Yoga

- Tư thế xác chết (Savasana)

Cách thực hiện: Nằm ngửa trên sàn, hai chân duỗi thẳng, hai tay duỗi thẳng hai bên. Nhắm mắt, thả lỏng toàn bộ cơ thể. Giữ nguyên tư thế trong 5-10 phút.

- Tư thế em bé (Balasana)

Cách thực hiện: ngồi thẳng, đặt mông lên phần gót chân. Giữ cho mu chân chạm sàn. Cúi gập người về phía trước, trán chạm sàn. Đưa tay về phía gót chân, mu bàn tay chạm sàn. Duy trì tư thế này trong 1 – 3 phút.

- Tư thế con mèo - bò (Marjaryasana - Bitilasana)

Cách thực hiện: Bắt đầu bằng tư thế bò, hai tay chống vuông góc với sàn, hai đầu gối chống vuông góc với hông. Hít vào, cong lưng lên, ngẩng đầu cao. Thở ra, hạ lưng xuống, gập đầu vào ngực. Lặp lại động tác 10-15 lần.

- Tư thế xoay người (Ardha Matsyendrasana)

Cách thực hiện: Ngồi duỗi thẳng chân, hai tay đặt bên hông. Gập chân phải, đặt bàn chân phải bên ngoài đùi trái. Gập chân trái, đặt bàn chân trái chạm dưới đùi phải. Vặn người sang trái, đặt tay trái lên đầu gối phải. Giữ nguyên tư thế trong 30-60 giây, sau đó đổi bên.

3. Các hoạt động thể chất khác tốt cho người mắc sỏi mật

Người bệnh sỏi mật có thể luyện tập một số hoạt động thể chất sau:

Đi bộ
Bơi lội
Thể dục nhịp điệu
Cầu lông
Cầu mây

4. Cách massage tốt cho người bệnh

Có nhiều cách khác nhau để massage cho người mắc sỏi mật. Dưới đây là một số kỹ thuật cơ bản:

Xoa bóp nhẹ nhàng vùng bụng theo chiều kim đồng hồ
Day ấn các huyệt có tác dụng giảm đau bụng, hỗ trợ hệ tiêu hóa như Trung quản, Kỳ môn, Chương môn, Can du, Đởm du, Nội quan, Túc tam lý với lực vừa phải, mỗi huyệt khoảng 1-2 phút.

Lưu ý

Nên massage khi người bệnh đã ăn no và nghỉ ngơi đầy đủ.
Đảm bảo phòng massage ấm áp, yên tĩnh và thoải mái.
Dùng dầu massage có nguồn gốc tự nhiên và không gây dị ứng.
Bắt đầu với những động tác nhẹ nhàng và tăng dần lực ấn theo thời gian.
Tránh massage ở các vùng da bị bầm tím, sưng tấy hoặc có vết thương hở.

5. Những lưu ý khi tập luyện

Thời điểm tập tốt nhất trong ngày

Thời điểm tập lý tưởng nhất cho người sỏi mật là vào buổi sáng sớm khi nhiệt độ cơ thể ở mức ổn định. Việc tập luyện vào buổi sáng sớm giúp cơ thể sản sinh ra các hormon endorphin, có tác dụng cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và mệt mỏi để người tập bắt đầu một ngày mới với tinh thần sảng khoái và tràn đầy năng lượng.

Không nên tập quá gần giờ đi ngủ vì có thể gây ra khó ngủ.

Không tập khi cơ thể đang mệt mỏi, đói bụng hoặc sau khi ăn no

Khả năng tập trung và sức mạnh cơ bắp có thể giảm đi khi cơ thể đang mệt mỏi. Nếu tập luyện trong tình trạng này, nguy cơ chấn thương sẽ tăng cao và lợi ích của bài tập không được tận dụng tối đa.
Người tập có thể gặp vấn đề về năng lượng khi tập lúc bụng đói. Khi đó, việc tập luyện có thể làm giảm hiệu suất và tạo cảm giác mệt mỏi nhanh chóng.
Sau khi ăn, máu được tập trung đưa đến dạ dày và ruột, giúp cho quá trình tiêu hóa thức ăn. Tập thể dục ngay sau khi ăn no có thể làm cho dạ dày bị co thắt, gây cảm giác khó chịu hoặc buồn nôn.

Việc tập luyện thể lực tốt nhất nên được thực hiện ít nhất 1 - 2 giờ sau bữa ăn. Hãy đảm bảo cơ thể đang ở trong tình trạng năng lượng tốt. Nếu cảm thấy mệt mỏi hoặc đói bụng, hãy nghỉ ngơi và cân nhắc tập luyện sau khi cơ thể đã phục hồi và được cung cấp đủ năng lượng.

Cách tập luyện thể lực không gây hại sức khỏe

Cần lựa chọn các hoạt động phù hợp với sức khỏe và khả năng của bản thân.
Khởi động kỹ trước khi tập luyện, luôn bắt đầu từ từ, tập với cường độ thấp và tăng dần theo thời gian. Cần tránh các bài tập có tư thế xoắn mạnh, ép bụng hoặc gây áp lực lên vùng bụng. Các động tác yoga nên tập luyện theo sự hướng dẫn của giáo viên có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn.
Cần dừng tập ngay nếu cảm thấy đau bụng hoặc khó chịu.
Uống đủ nước trước, trong và sau khi tập luyện.
Tránh tập luyện trong điều kiện thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh.
Việc tập luyện luôn phải đi đôi với chế độ ăn, chế độ sinh hoạt hợp lý theo hướng dẫn của bác sĩ

Mời bạn xem tiếp video:

6 thói quen gây sỏi mật | SKĐS

ThS. BS. Phạm Đức Thắng