Sớm hiện thực hóa giấc mơ 'an cư' của người lao động

Đây là chủ đề được thảo luận chi tiết tại cuộc tọa đàm “Quy định mới về nhà ở xã hội: từ chính sách đến thực thi”, do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức, chiều 10/5.

UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất phát triển nhà ở xã hội

Chia sẻ về những điểm mới liên quan đến nhà ở xã hội (NOXH) trong Luật Nhà ở năm 2023, ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng - cho biết, luật mới có nhiều điểm mới khuyến khích phát triển NOXH. Đặc biệt là quy định liên quan đến việc dành đất cho quỹ nhà ở này.

Luật Nhà ở (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025. Tuy nhiên để sớm đưa những chính sách tốt đẹp về nhà ở nói chung và nhà ở xã hội nói riêng đi vào cuộc sống, Chính phủ đã chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ ban hành văn bản hướng dẫn. Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho phép thi hành Luật Nhà ở (sửa đổi) sớm hơn, có thể là từ tháng 7/2024, cùng với Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Kinh doanh nhà ở (sửa đổi).

Trước đây, Luật Nhà ở năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành quy định yêu cầu bắt buộc tất cả các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị tại các độ thị từ loại III trở lên phải dành 20% quỹ đất ở của dự án để xây dựng NOXH. Tuy nhiên, trên thực tế triển khai đã gặp nhiều vướng mắc, bất cập.

Còn theo Luật Nhà ở 2023 đã bổ sung quy định giao trách nhiệm của UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất phát triển NOXH theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh đã được phê duyệt.

Ngoài ra, các địa phương còn phải có trách nhiệm đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngoài dự án đầu tư xây dựng NOXH; dành ngân sách để xây dựng dự án đầu tư NOXH; thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hạ tầng kỹ thuật ngoài dự án đầu tư xây dựng NOXH…

Các đại biểu tham gia tọa đàm.

Một nội dung mới nữa là việc mở rộng đối tượng thụ hưởng chính sách NOXH; trong đó có doanh nghiệp, hợp tác xã trong khu công nghiệp, lực lượng vũ trang nhân dân…

Từ góc nhìn của doanh nghiệp, ông Trương Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty Địa ốc Hoàng Quân cho rằng, Luật Nhà ở năm 2023 “làm cho doanh nghiệp yên tâm khi đầu tư vào NOXH”. Đặc biệt là khi có chủ trương đẩy sớm thời hạn hiệu lực của cả 3 luật liên quan đến bất động sản.

“Có thể thấy những chính sách mới trong Luật Đất Đai, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Nhà ở năm 2023 đã thực sự tạo được cú huých lớn trong việc phát triển NOXH. Đây là kỳ vọng rất lớn không chỉ của doanh nghiệp – chủ đầu tư mà còn là mong mỏi của hàng triệu người dân khi muốn có nơi an cư để lạc nghiệp” - ông Trương Anh Tuấn đánh giá.

Doanh nghiệp, người dân kỳ vọng chính sách sớm đi vào thực tiễn

Tuy vậy, Chủ tịch Địa ốc Hoàng Quân cũng bày tỏ, có chính sách tốt là một chuyện, điều mà doanh nghiệp, người dân mong muốn là chính sách cần được triển khai sớm và hiệu quả trên thực tế.

Để thu hút đầu tư vào NOXH, Luật Nhà ở 2023 cũng quy định nhiều chính sách ưu đãi, trong đó chủ đầu tư được hưởng ưu đãi thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế.

Cùng với đó, được hưởng lợi nhuận định mức tối đa 10% tổng chi phí đầu tư xây dựng đối với phần diện tích xây dựng NOXH; được dành tỷ lệ tối đa 20% tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để đầu tư xây dựng công trình kinh doanh dịch vụ, thương mại, nhà ở thương mại; được vay vốn với lãi suất ưu đãi…

Hiện nay Luật Nhà ở 2023 đã bỏ nhiều quy định không cần thiết, chẳng hạn đối tượng được mua NOXH chỉ còn 2 điều kiện về nhà ở và thu nhập. Mặc dù vậy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội Trần Hồng Nguyên lưu ý, thực tế để người dân có được giấy xác nhận về thu nhập và xác nhận chưa có nhà không hề đơn giản. Lý do là cơ sở dữ liệu về nhà ở chưa có sự liên thông, kết nối. Do đó, cơ quan có thẩm quyền xác nhận gặp khó khăn vì bị thiếu thông tin.

“Do đó, khi xây dựng nghị định, thông tư hướng dẫn phải rất chi tiết để luật đã được Quốc hội thông qua đi vào thực tiễn, thông suốt; tránh tạo những rào cản trong quá trình thực thi khiến mục tiêu không đạt được như kỳ vọng” - bà Trần Hồng Nguyên khuyến nghị.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Trần Hồng Nguyên nêu ý kiến.

Nhấn mạnh vai trò của thực thi chính sách, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Trần Hồng Nguyên dẫn ví dụ, ở TP. Hà Nội đã chủ động dành 400 ha để phát triển NOXH, bố trí 5 khu NOXH tập trung với tổng diện tích 270 ha... Đến nay, UBND TP. Hà Nội cho biết, 4/5 dự án đã được chấp nhận chủ trương đầu tư. Điều này cho thấy, việc triển khai NOXH có tính khả thi. Trong khi đó, cũng có tỉnh, thành phố như Ninh Bình, tỉnh đã quy hoạch 4 khu NOXH và dịch vụ cho công nhân với quy mô trên 80 ha, trong đó có 2 dự án đang triển khai, nhưng “mới dừng lại ở tiến độ kêu gọi nhà đầu tư”.

Điều này cho thấy, việc tổ chức thực hiện, tính hấp dẫn thu hút đầu tư NOXH có sự khác nhau ở các địa bàn khác nhau. Do đó, cần có quy định để chính sách thuận lợi cho người lao động khi tiếp cận chính sách, cùng với đó, tiếp tục có sự giám sát, đồng hành cùng địa phương để đáp ứng đúng kỳ vọng đề án có 1 triệu căn NOXH để đáp ứng được nguyện vọng của người dân.

Nhìn chung, các ý kiến phân tích, đánh giá tại tọa đàm cho thấy, doanh nghiệp và người dân đều kỳ vọng 3 đạo luật quan trọng là Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Đất đai sớm có hiệu lực. Tuy nhiên, đi kèm với đó phải có các nghị định, văn bản hướng dẫn thi hành đồng bộ, khả thi, giải quyết được đúng và trúng các mục tiêu khi ban hành luật.

Hoàng Yến