Cuộc cải tổ lớn trong bộ máy lãnh đạo quân sự Nga

Vì sao Nga thay Bộ trưởng Quốc phòng?

Ông Shoigu, bộ trưởng có thời gian phục vụ lâu nhất ở Nga, đảm nhận vai trò lãnh đạo Bộ Quốc phòng vào năm 2012 sau nhiệm kỳ Bộ trưởng Tình trạng Khẩn cấp.

Ông Shoigu đảm nhận vai trò lãnh đạo Bộ Quốc phòng vào năm 2012.

Khi còn giữ vị trí Bộ trưởng Quốc phòng, ông Shoigu được giao nhiệm vụ hiện đại hóa quân đội Nga và được cho là có quyền tiếp cận trực tiếp với Tổng thống Putin, thường xuyên cùng nhà lãnh đạo Nga đi săn và câu cá ở Siberia.

Ông Shoigu thường xuyên cùng nhà lãnh đạo Nga đi săn và câu cá.

Danh tiếng của ông Shoigu ở Nga ngày càng tăng sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014, vụ việc mà ông được cho là người đứng sau thực hiện.

Tuy nhiên, sau khi Nga phát động chiến sự tại Ukraine vào tháng 2/2022, Bộ trưởng Shoigu đã hứng nhiều chỉ trích về cách triển khai chiến dịch. Ban đầu ông Shoigu dự định nhanh chóng đưa quân vào Kiev để lật đổ chính phủ của Tổng thống Volodymyr Zelensky với tổn thất tối thiểu, song chiến lược này đã không thành công.

Dù quân đội Nga sau đó từng bước lấy lại ưu thế chiến trường, chặn đứng cuộc phản công quy mô lớn của Ukraine mùa hè năm ngoái và chiếm được các đô thị trọng yếu như Bakhmut, Avdiivka, nhưng uy tín của ông Shoigu vẫn chưa được khôi phục.

Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách các dự án xây dựng Timur Ivanov bị bắt.

Hình ảnh của ông tiếp tục bị tổn hại sau khi đồng minh thân cận, Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách các dự án xây dựng Timur Ivanov bị bắt vào tháng trước và Tổng cục trưởng Tổng cục Nhân sự Bộ Quốc phòng Yury Kuznetsov bị bắt hôm 13/5 với cáo buộc nhận hối lộ.

Tổng thống Putin đã bổ nhiệm ông Shoigu đảm nhận vị trí Thư ký Hội đồng An ninh Nga. Theo người phát ngôn Điện Kremlin, với tư cách là thư ký hội đồng, ông Shoigu sẽ là đại diện của tổng thống trong Ủy ban Công nghiệp - Quân sự, tiếp tục làm việc trong lĩnh vực mà ông có kiến thức hoàn hảo.

Chân dung tân Bộ trưởng Quốc phòng Nga

Ngày 14/5, theo giờ địa phương, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã chính thức bổ nhiệm ông Andrey Belousov làm Bộ trưởng Quốc phòng Nga. Theo các chuyên gia, việc bổ nhiệm một nhà kinh tế làm Bộ trưởng Quốc phòng cho thấy kỳ vọng của Tổng thống Putin đưa ngành công nghiệp quân sự Nga thành động lực kinh tế quan trọng trong thời chiến, đồng thời củng cố cơ sở cho cuộc chiến tiêu hao ở Ukraine.

Ông Andrey Belousov sinh ngày 17/3/1959 tại thủ đô Mátxcơva. Ông tốt nghiệp loại xuất sắc chuyên ngành kinh tế tại Đại học quốc gia Mátxcơva năm 1981. Từ năm 1981 đến năm 2006, sự nghiệp của ông Belousov gắn liền với công việc nghiên cứu. Ông làm việc tại Viện Toán học Kinh tế Trung ương thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô và sau đó là Viện Dự báo Kinh tế của Viện Hàn lâm Khoa học Nga.

Ông Andrey Belousov được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng Nga.

Năm 2006, ông Belousov được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế và Thương mại Nga và giữ chức Bộ trưởng trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2013.

Từ năm 2013 đến năm 2020, ông làm trợ lý cho Tổng thống Nga về các vấn đề kinh tế. Năm 2020, Belousov được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng thứ nhất của Nga và giữ chức vụ này kể từ đó.

Với vai trò là Phó Thủ tướng Nga, ông Belousov chịu trách nhiệm quản lý việc phát triển các định hướng ưu tiên cho phát triển kinh tế - xã hội của Nga, phối hợp các nỗ lực nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển quốc gia của Nga và hoàn thành các dự án quốc gia, các vấn đề về chính sách tài chính, tín dụng, tiền tệ và điều tiết thị trường tài chính.

ông Belousov cũng phụ trách các dự án máy bay không người lái, thúc đẩy kế hoạch chế tạo thêm các loại vũ khí chủ chốt và đào tạo thêm người vận hành.

Gần đây ông Belousov cũng phụ trách các dự án máy bay không người lái, thúc đẩy kế hoạch chế tạo thêm các loại vũ khí chủ chốt và đào tạo thêm người vận hành. Ông được cho là có mối quan hệ cá nhân tốt với Tổng thống Putin.

Lý giải nguyên nhân Tổng thống Putin bổ nhiệm ông Andrey Belousov làm Bộ trưởng Quốc phòng, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nhấn mạnh đến sự cần thiết trong việc tích hợp nền kinh tế quân đội vào nền kinh tế quốc gia.

Chiến trường hiện nay được quyết định bởi những người cởi mở hơn với những đổi mới và sẵn sàng đổi mới nhanh nhất có thể. Ngoài ra, việc tích hợp nền kinh tế của quân đội vào nền kinh tế quốc gia là rất quan trọng.

Ông Dmitry Peskov - Người phát ngôn Điện Kremlin.

Ngân sách quân sự của Nga đã tăng từ 3% lên 6,7% GDP quốc gia kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát. Theo Điện Kremlin, điều này không nghiêm trọng đối với nền kinh tế Nga nhưng tình hình bắt đầu giống với giai đoạn cuối thời Xô Viết, khi chi tiêu quân sự của Liên Xô lên tới 7,4% GDP.

Theo các nhà quan sát, ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Putin hiện nay là cuộc xung đột tại Ukraine, và thắng lợi trong cuộc chiến tiêu hao này sẽ phụ thuộc vào kinh tế. Trong bối cảnh ấy, ông Belousov là lựa chọn tốt nhất.

Tại phiên điều trần trước Hội đồng Liên bang vào ngày 13/5, ông Belousov đã nêu những ưu tiên hành động của mình, trong đó ông khẳng định nhiệm vụ chính của Nga là giành chiến thắng trên chiến trường Ukraine với tổn thất quân số tối thiểu.

Nhiệm vụ then chốt vẫn là giành được chiến thắng. Đảm bảo đạt được các mục tiêu quân sự - chính trị của chiến dịch quân sự đặc biệt do tổng thống đặt ra. Đồng thời, tôi muốn đặc biệt nhấn mạnh điều này - với tổn thất về người ở mức tối thiểu.

Ông Andrei Belousov – tân Bộ trưởng Quốc phòng Nga.

Ngoài ra, tân Bộ trưởng Quốc phòng Nga Belousov cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải giảm quan liêu và cải thiện phúc lợi của quân nhân.

Theo giới quan sát, các quyết định bổ nhiệm vẫn đảm bảo sự cân bằng cần thiết cho Tổng thống Putin. Ông Shoigu được đề bạt làm thư ký Hội đồng An ninh Nga, vị trí có thể thường xuyên tiếp xúc với ông Putin. Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov sẽ tiếp tục giám sát các hoạt động quân sự ở Ukraine. Trong đó, ông Gerasimov giữ vị trí then chốt, bởi ông báo cáo trực tiếp cho Tổng thống Putin, cũng là Tổng tư lệnh Nga. Trong bối cảnh ấy, việc bổ nhiệm một nhà kinh tế, người từng đề cập về đưa lĩnh vực quốc phòng thành động lực chính của nền kinh tế, là quyết định hợp lý.

Tính toán của Nga khi tấn công Kharcov

Việc Tổng thống Nga Vladimir Putin bổ nhiệm ông Andrei Belousov làm Bộ trưởng Quốc phòng diễn ra trong bối cảnh từ ngày 10/5, quân đội Nga đã mở chiến dịch tấn công mang tính hiệp đồng binh chủng với máy bay, pháo binh, bộ binh và xe thiết giáp ở tỉnh Kharkov, Đông Bắc Ukraine và đang giành thế chủ động trên chiến trường. Đây là cuộc tấn công trên bộ xuyên biên giới lớn nhất của Nga kể từ cuối mùa hè năm 2022.

“Hoạt động phòng thủ đang diễn ra”, “Tình hình xấu đi đáng kể”, “Thành công chiến thuật” của Nga là những gì được các nhà lãnh đạo quân sự Ukraine nhắc đến trong 72 giờ qua khi đề cập tình hình trên chiến trường. Hiếm khi nào trong hơn 2 năm xảy ra xung đột, các quan chức hàng đầu của Ukraine lại cùng đưa ra những nhận định tiêu cực như vậy, nhưng thực tế những gì đang diễn ra cho thấy tình thế nguy cấp của Kiev.

Quân đội Nga hiện không chỉ tiến chậm ở một nơi mà dường như đang tiến lên trên khắp tiền tuyến.

Quân đội Nga hiện không chỉ tiến chậm ở một nơi mà dường như đang tiến lên trên khắp tiền tuyến. Trong đó, đáng lo ngại nhất là biên giới phía Bắc gần Kharkov, thành phố lớn thứ hai của Ukraine.

Ngày 14/5, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố quân đội nước này đã tiến vào phía Bắc khu vực và kiểm soát được Buhruvatka, ngôi làng biên giới thứ 10. Việc quân đội Nga tiến được vào lãnh thổ Ukraine từ 5 đến 7 km ở Kharcov được cho là bước tiến nhanh nhất kể từ những ngày đầu của cuộc chiến. Các quan chức Ukraine, trước đó, cho biết Nga đã điều 5 tiểu đoàn tới thị trấn biên giới Vovchansk, một thị trấn cách biên giới 5km nằm trên mũi tấn công chính của Nga.

Đặc biệt, tình hình ở ngoại ô thị trấn Vovchansk vô cùng khó khăn, thị trấn này thường xuyên bị Nga pháo kích và các cuộc phản công của quân đội chúng ta đang diễn ra.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Vovchansk, một trong những thị trấn lớn nhất trong khu vực, đang là mặt trận chính giữa Nga và Ukraine ở Kharkov. Thống đốc khu vực Kharkov Oleh Syniehubov cho biết đến ngày 14/5, các lực lượng của Nga bao vây nơi này từ ba hướng. Theo giới chức địa phương và các binh sĩ, các công sự được xây dựng yếu kém và tình trạng thiếu hụt đạn dược dài ngày của Ukraine đã giúp Nga tiến sâu vào khu vực kể từ ngày 11/5.

Trong khi giao tranh đang diễn ra tại Vovchansk, các nguồn tin Ukraine cho biết Nga đã tiến quân vào thị trấn Lyptsi, nằm cách ngoại ô Kharkov chưa đầy 20 km. Cả 2 khu định cư này trước đây đều được lực lượng Ukraine sử dụng làm căn cứ để pháo kích vào các mục tiêu dân sự ở vùng Belgorod của Nga.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov mới đây từng nói rằng Kharkov “đóng một vai trò quan trọng” trong kế hoạch của Tổng thống Nga Vladimir Putin nhằm thiết lập các vùng phi quân sự, như một cách để đẩy giao tranh càng xa biên giới Nga càng tốt.

Ukraine đang trong tình trạng thiếu hụt đạn dược dài ngày.

Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, mục tiêu của ông Putin là đưa lãnh thổ nước Nga ra khỏi tầm bắn của vũ khí Ukraine và các hệ thống tầm xa được các đồng minh phương Tây cung cấp cho Kiev. Vũ khí có tầm bắn xa nhất mà phương Tây chuyển cho Ukraine hiện nay là tên lửa Storm Shadow và hệ thống tên lửa tác chiến lục quân (ATACMS) với tầm bắn lên tới 300 km.

Không chỉ vậy, việc Nga tấn công Kharkov còn nhằm mục tiêu làm suy giảm tinh thần chiến đấu của Ukraine, đồng thời khiến Kiev phải kéo căng lực lượng vốn đã tương đối mỏng khỏi các khu vực khác để Nga có thể tăng cường tấn công vào Donbass.

Ukraine đang đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan về mặt chiến lược khi Nga tấn công dồn dập ở Kharkov. Kiev sẽ phải lựa chọn giữa các mục tiêu chính trị và quân sự, hoặc sẽ phải rút quân khỏi các vùng lãnh thổ, hoặc hy sinh binh lính của lực lượng vũ trang để giữ vững vị trí của mình.

Trên mặt trận phía Nam, quân đội Ukraine cũng đang phải chịu áp lực rất lớn trước các lực lượng Nga tại thị trấn Chasov Yar gần Bakhmut và khu vực Pokrovsk ở phía Tây Avdiivka.

Các chuyên gia quân sự nhận định các cuộc tiến công gần đây của Nga đã đặt Ukraine vào tình thế vô cùng khó khăn, trong bối cảnh vũ khí do phương Tây viện trợ vẫn chưa tới được chiến trường. Theo suy đoán của các cố vấn quân sự NATO, quân đội Nga sẽ mở cuộc tấn công quy mô lớn vào Kharkov vào khoảng cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6 tới nhằm thiết lập vùng đệm quân sự rộng khắp ở Ukraine. Khi đó, nhiều khả năng Ukraine sẽ buộc phải rút quân dự bị khỏi Kiev và Odessa đến Kharkov để lấp đầy khoảng trống lực lượng đang thiếu hụt.

Ông Scott Ritter, cựu thành viên Ủy ban Thanh tra Vũ khí của Liên hợp quốc, nhận định trên đà đang giành ưu thế, Nga sẽ mở đợt tấn công thứ hai ở các mặt trận khác khiến chiến tuyến của Ukraine sụp đổ hoàn toàn. Trước đó, ông Ritter đã dự đoán bản đồ chiến sự Ukraine sẽ thay đổi đáng kể vào tháng 5, khi Nga có thể giành thêm các vùng lãnh thổ quan trọng ở Kharkov, vùng Donbass và buộc Ukraine chấp nhận đàm phán vài tháng sau đó.