Châu Âu nhận ra mặt trái của du lịch tàu biển

Tại một số điểm du lịch châu Âu, việc đón tàu du lịch cỡ lớn đang được "đặt lên bàn cân" để so sánh giữa lợi ích và nguy cơ hoạt động này gây ra cho môi trường, xã hội và kinh tế địa phương. Một tổ chức phi chính phủ là Transport & Environment báo cáo rằng 218 tàu biển hoạt động ở châu Âu năm 2022 đã phát thải lượng oxit lưu huỳnh nhiều hơn 4 lần so với tất cả số ô tô của châu lục này.

Năm 2021, Venice (Italy) đã cấm các tàu du lịch lớn neo đậu ở trung tâm văn hóa lịch sử của thành phố và tàu du lịch không còn được phép chạy vào kênh Giudecca của Venice. Thiệt hại từ hoạt động du lịch tàu biển đối với khu đầm phá khiến UNESCO khuyến cáo đưa Di sản thế giới Venice vào danh sách “đang bị đe dọa”.

Du thuyền cỡ lớn tại Venice, Italy. Nguồn: CNN

Thành phố Palma de Mallorca (Balearic, Tây Ban Nha) đang xem xét áp dụng lại các giới hạn đối với tàu du lịch, từng được áp dụng lần đầu tiên vào năm 2022. Quy định này sẽ chỉ cho phép 3 tàu cập cảng mỗi ngày và chỉ có 1 tàu trong số đó được phép có sức chứa hơn 5.000 hành khách. Các chính trị gia ở Tây Ban Nha cũng đã đề xuất các quy định chặt chẽ hơn về thuế và việc sử dụng nhiên liệu gây ô nhiễm của tàu du lịch.

Một trung tâm du lịch khác ở Tây Ban Nha là Barcelona đã dừng cho phép tàu du lịch cập cảng phía Bắc từ tháng 10/2023. Khoảng 340 tàu đến Barcelona mỗi năm, từ nay sẽ phải cập một bến khác cách khá xa khu dân cư của thành phố. Barcelona cũng áp dụng quy định mỗi bến một tàu, giờ đây chỉ có 7 tàu du lịch có thể cập cảng cùng một lúc. Việc di dời các tàu du lịch ra ngoài trung tâm thành phố Barcelona nhằm cố gắng giảm thiểu tác động của tình trạng quá tải du lịch.

Các tàu du lịch đến thăm Scotland sẽ phải chịu một khoản thuế mới theo kế hoạch được Đảng Xanh (Scottish Green) công bố gần đây. Khoản thuế này sẽ giải quyết "thách thức kép" về khí thải và tình trạng quá tải du lịch. Một lãnh đạo của Đảng Scottish Green khẳng định một con tàu tạo ra lượng khí thải tương đương với 12.000 ô tô, vì vậy thuế du lịch sẽ khuyến khích các hãng sử dụng loại tàu ít gây ô nhiễm hơn.

Thành phố Bergen, Na Uy là điểm dừng phổ biến của các chuyến tàu biển. Nguồn: AP Photo/Brian Witte

Tại Amsterdam (Hà Lan), hội đồng thành phố này đã bỏ phiếu đóng cửa bến du thuyền nhằm hạn chế ô nhiễm và giảm lượng khách du lịch. Trước đây, hơn 100 tàu cập cảng thủ đô Hà Lan mỗi năm và gây ra vấn đề du lịch quá mức ở địa phương. Amsterdam áp dụng thuế cho du khách từ tàu biển vào năm 2019, dẫn đến việc nhiều công ty thay thế hoặc hủy bỏ điểm dừng tại thành phố này.

Ngay cả lợi ích dễ thấy nhất của tàu biển cũng bị đánh giá lại, đó là khả năng chi tiêu mua sắm của hàng triệu khách tàu biển tại các điểm đến châu Âu mỗi năm. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hành khách xuống tàu không đóng góp nhiều cho nền kinh tế địa phương.

Thực tế là trên những tàu biển cỡ lỡn, ví dụ như tàu Wonder of the Seas, tất cả đồ ăn thức uống hay đồ lưu niệm, kể cả xa xỉ phẩm thường có sẵn trên tàu. Tàu Wonder of the Seas có tới 20 nhà hàng, một rạp hát và các cửa hàng bán mọi thứ từ đồng hồ đắt tiền đến thời trang cao cấp. Tùy thuộc vào gói du lịch, nhưng đồ ăn và đồ uống thường đã được bao gồm trọn gói và các giao dịch mua hàng đều được miễn thuế.

Thực phẩm hay đồ lưu niệm, kể cả các mặt hàng xa xỉ cũng đều có sẵn trên các du thuyền cỡ lớn.

Một nghiên cứu từ Bergen, Na Uy cho rằng có tới 40% số hành khách chưa bao giờ rời khỏi các tàu du lịch. Đối với những người đã lên bờ, mức chi tiêu trung bình của họ là dưới 23 euro. Nghiên cứu trước đó vào năm 2013 đã phát hiện ra rằng thời gian lưu trú quá ngắn là một trong những yếu tố ảnh hưởng nhiều đến mức chi tiêu của khách đi tàu biển. Tại các cảng ở châu Âu, các tàu du lịch chỉ lưu lại trung bình 8 giờ đồng hồ hoặc ít hơn tùy hành trình. Một số nơi như Barcelona, tàu du lịch có thể chỉ dừng lại 4 giờ đồng hồ.

Ngành du lịch tàu biển cũng đang cố gắng thanh minh cho lĩnh vực của mình, với lập luận rằng đóng góp trung bình của một hành khách cho nền kinh tế địa phương vào khoảng 91 euro/ngày, cao hơn nhiều so với ước tính từ Na Uy. Đồng thời ngành tàu biển cũng đang thực hiện nhiều động thái nhằm cải thiện các tác động đến môi trường và xã hội. Một số hãng du thuyền đã cam kết cắt giảm 40% lượng khí thải carbon vào năm 2030, thậm chí có hãng tàu đã đăng ký cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 (net zero) vào năm 2050.

Nam Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Euronews